มาสร้างความคึกคักให้กับชาวมนุษยศาสตร์กันเถอะ

หลายท่านอาจสงสัยว่ากลุ่มวิจัยมนุษยศาสตร์ปัตตานี (Pattani Humanities Research Group) จะตั้งขึ้นมาเพื่ออะไร แล้วจะทำอะไรกันบ้าง สมาชิกคือใคร แล้วทำไมไม่ไปรวมกันให้เป็นทางการตั้งเป็นหน่วยวิจัย RU (Research Unit) ให้เป็นเรื่องเป็นราว ได้ทั้งเงินและได้ทั้ง KPI คณะด้วยซะเลย

ลองแล้วค่ะ ลองเสนอขอตั้งเป็น​  RU ไปแล้ว แต่ก็อย่างที่ได้เกริ่นไปบ้างในโพสต์แรกว่า แนวทางการทำงานของเรา (หน่วยวิจัยมนุษยศาสตร์ คุณค่า และการตีความ) ไม่เข้าเกณฑ์มาตรฐานของมหาวิทยาลัยในการตั้งเป็นหน่วยวิจัย (RU) ทั้งเรื่องการตีพิมพ์ในฐาน ISI  และการหาเงินทุนวิจัยจากภายนอกให้ได้ขั้นต่ำหกแสนบาท (แต่หากชาวมนุษยศาสตร์กลุ่มใดทำได้ ก็อยากจะเชียร์ให้ทำนะคะ จะได้มีหน่วยวิจัยทางสายมนุษยศาสตร์เป็นตัวเป็นตนจริงๆขึ้นมาในระบบของมหาวิทยาลัยเราเสียที) 

ถึงแม้จะไต่ไปไม่ถึง RU แต่เราก็ไม่อยากจะล้มเลิกความตั้งใจที่คิดที่พูดคุยกันไว้ จุดประสงค์หลักๆ คือเราอยากให้มีบรรยากาศทางวิชาการและการวิจัยแบบมนุษยศาสตร์ในคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มอ. ปัตตานีของเราให้มันคึกคักมีชีวิตชีวา ไม่แน่ใจว่าท่านผู้อ่านจะเห็นและรู้สึกเหมือนกันบ้างหรือไม่ว่า ตอนนี้เวลามหาวิทยาลัยหรือแม้คณะฯพูดถึงเรื่องการทำวิจัย จะมุ่งไปที่เรื่องการทำแต้ม ทำ KPI เป็นหลัก เป็นการกดดัน force ให้ทุกคนต้องทำงานวิจัยเพื่อจะได้ผ่านการประเมินการประกันคุณภาพมากกว่าที่จะกระตุ้นให้เกิดบรรยากาศทางวิชาการอันจะนำไปสู่การเกิดคำถามงานวิจัยต่อไป

อย่างที่เรารู้กันว่าการทำวิจัย ควรจะมาจากการมีคำถาม มากกว่าที่จะเริ่มต้นด้วยการที่ว่าเราต้องทำเพื่อให้ผ่านการประเมิน TOR หรือแม้กระทั่ง SAR การเริ่มแบบกลับหัวกลับหางเช่นนี้แทนที่จะจูงใจให้อยากทำวิจัยกลับกลายเป็นความรู้สึกต่อต้านมากกว่า ธรรมชาติของแต่ละศาสตร์ก็มีความแตกต่างกัน คำถามการวิจัย โจทย์ วิธีวิทยา ก็มีความแตกต่างกัน คุณค่าของแต่ละศาสตร์ก็แตกต่างกัน ในที่นี้มนุษยศาสตร์ดูจะตกที่นั่งลำบากที่สุด รู้สึกเหมือนกันไหมคะว่าคนมนุษยศาสตร์ถูกตั้งคำถามว่าทำไมไม่ทำวิจัย หรือทำวิจัยน้อยเกินไปจากประชาคมคณะมนส.เรา เวลาพูดเรื่องวิจัยทีไร สายตาผู้บริหารจะพุ่งเป้ามาที่มนุษยศาสตร์ก่อนเลย ผู้บริหารฯก็พยายามนะคะ พยายามหาเครื่องไม้เครื่องมือต่างๆ สำหรับการทำวิจัยมาจัดอบรมให้เรา ทั้งเครื่องมือการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมต่างๆ วิธีการวิเคราะห์สถิติแบบต่างๆ การสร้างเครื่องมือแบบสอบถาม รูปแบบการทำวิจัยเชิงสถาบัน การทำวิจัยในชั้นเรียน หรือแม้กระทั่งเคล็ดลับในการตีพิมพ์วารสารในฐานข้อมูล Scopus หรือ ISI ให้ได้ ทางผู้บริหารก็คงรู้สึกว่าจัดอะไรต่อมิอะไรช่วยเรื่องการวิจัยมากแล้วแต่ทำไมงานวิจัยยังไม่กระเตื้องขึ้นอีก

ผู้เขียนโพสต์นี้เห็นถึงความพยายามความตั้งใจดีของผู้บริหารคณะฯที่จะส่งเสริมการวิจัยในคณะให้คึกคักนะคะ แต่ก็นะมันกลับกลายเป็นว่าผิดฝาผิดตัว เครื่องมือต่างๆ ที่คณะฯจัดอบรมนั้นไม่ใช่เครื่องมือการทำงานของมนุษยศาสตร์เลย ปัญหาน่าจะมาจากที่สมาชิกคณะฯที่มาจากศาสตร์ทางวิทยาศาสตร์และสังคมศาสตร์อาจจะยังไม่มีความเข้าใจธรรมชาติของศาสตร์อย่างมนุษยศาสตร์มากพอ หรือประชาคมคณะเรายังไม่เข้าใจศาสตร์ของกันและกันมากพอก็เป็นไปได้ค่ะ ความรู้และคุณค่าของงานแบบมนุษยศาสตร์ เน้นการตีความและทำความเข้าใจความคิดความรู้สึกตลอดจนการกระทำของมนุษย์เป็นหลัก จุดมุ่งหมายของความรู้แบบมนุษยศาสตร์ไม่ได้เป็นไปเพื่อ การบริหารจัดการ หรือ การสร้างนวตกรรมเชิงพาณิชย์ คุณค่าของงานสายมนุษยศาสตร์ที่ว่านี้ดูเหมือนจะไม่ได้รับการยอมรับหรือเห็นคุณค่าในสายตาของศาสตร์สาขาอื่นๆ พูดง่ายๆว่าความรู้แบบมนุษยศาสตร์นี้อยู่ยากในสังคม/ประชาคมที่ให้ความหมายกับความรู้ที่เรียวแคบลง เหลือแค่เพียงการเน้นการใช้ประโยชน์เชิงรูปธรรมไม่ว่าจะเป็นการเอาไปทำมาหากินได้และบริหารจัดการได้ 

ก็ถ้าประชาคมส่วนใหญ่ไม่เข้าใจธรรมชาติและเห็นคุณค่าในงานทางมนุษยศาสตร์มากเท่าที่ควร ก็คงต้องเป็นหน้าที่ของชาวมนุษยศาสตร์เองที่จะต้องสร้างความเข้าใจให้เกิดขึ้นในประชาคมคณะมนส.มากขึ้น และจัดกิจกรรมต่างๆ ที่จะสร้างบรรยากาศทางวิชาการ และส่งเสริมการวิจัยในแนวทางมนุษยศาสตร์ให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม

งานวิจัยและวิชาการด้านมนุษยศาสตร์นอกจากจะเป็นภารกิจหลักของแต่ละภาควิชาหรือแผนกวิชาที่เปิดหลักสูตรทางด้านมนุษยศาสตร์จะเป็นเจ้าภาพในการดำเนินการแล้ว กลุ่มวิจัยมนุษยศาสตร์ปัตตานี (Pattani Humanities Research Group) จะเป็นเหมือนตัวเสริมตัวแจม สำหรับงานหรือกิจกรรมต่างๆ ที่ไม่ได้มีเจ้าภาพหลักเราก็จะอาสามาเป็นผู้ประสานงาน ประชาสัมพันธ์และดำเนินการจัดกิจกรรมให้ (แต่เราไม่มีงบประมาณนะจ๊ะ ทำด้วยใจและแรงล้วนๆ) ส่วนกิจกรรมต่างๆ ที่มีภาควิชาหรือแผนกวิชาเป็นเจ้าภาพอยู่แล้ว หากเป็นงานด้านมนุษยศาสตร์แล้วล่ะก็เราก็จะขอแจมเต็มที่ ทั้งช่วยประชาสัมพันธ์ เรียกแขกทั้งอาจารย์ นักศึกษาและบุคลากรให้มาเข้าร่วมกันให้คึกคัก

กลุ่มนี้ดำรงอยู่และทำงานแบบ Freeform ใครๆก็เป็นสมาชิกขอเพียงมีใจมีความต้องการสร้างบรรยากาศการวิจัยและการมองโลกแบบมนุษยศาสตร์ให้เกิดขึ้นในประชาคมคณะมนส. กิจกรรมก็แล้วแต่บรรดามิตรสหายจะสร้างสรรค์ การทำงานและกิจกรรมก็เปิดกว้างไม่ใช่แค่เพียงชาวมนุษยศาสตร์และไม่ใช่แค่คณาจารย์เท่านั้น แต่รวมถึงชาว สังคมศาสตร์และวิทยาศาสตร์  รวมถึงนักศึกษา บุคลากรทุกแขนงที่มีใจอยากจะเข้าใจโลกแบบมนุษยศาสตร์ เรายินดีต้อนรับหมดทุกคนค่ะ 

จากนี้ต่อไปเราจะมีการจัดกิจกรรมเป็นระยะๆ ทั้งที่กลุ่มร่วมกันจัดเอง และกิจกรรมของภาควิชาและแผนกวิชาต่างๆ เราจะมาประชาสัมพันธ์ และเขียนสรุปเล่าสู่กันฟังต่อไปค่ะ ใครมีไอเดียหรือจะจัดกิจกรรมแบบมนุษยศาสตร์ๆใดใดส่งข่าวมาทางนี้ด้วยนะคะ ถ้าไม่ได้ร่วมจัดเราก็จะร่วมแจมสร้างบรรยากาศมนุษยศาสตร์ให้คึกคักมีชีวิตชีวากันค่ะ

ภมรี สุรเกียรติ
(อาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์)